Zorunlu Eğitim: Bir Hak Değil, Bir Gereklilik

Zeki Baştürk’ün Bursa Vatan Medya Grubu’ndaki köşe yazısından alınan bu görüşler, çağdaş eğitimin birey ve toplum için neden vazgeçilmez olduğunu vurgulayan oldukça güçlü bir perspektife dayanıyor. Yazının temel mesajları şu şekilde özetlenebilir:

Zorunlu Eğitim: Bir Hak Değil, Bir Gereklilik

1. “Zorunlu eğitim bireysel özgürlüğe aykırıdır” görüşü sorgulanıyor:
Baştürk, bu söylemlerin yüzeyde bireysel hakları savunuyormuş gibi görünse de aslında derinlemesine incelendiğinde, bireyin gelişimini engelleyebilecek potansiyel tehditler barındırdığını öne sürüyor.

2. Eğitim ve Özgürlük Arasındaki İlişki:
Eğitim sayesinde kazanılan temel beceriler (okuma, yazma, eleştirel düşünme) bireyin hem kendini ifade etmesini hem de haklarını savunmasını mümkün kılar. Baştürk’e göre, bu beceriler olmadan özgürlükten bahsetmek gerçekçi değil — eğitim olmadan özgürlük, sadece bir **“yanılsama”**dır.

3. Lise Eğitiminin Süresi Tartışması:
“Lise öğretimi çok uzun, vakit kaybı” iddialarına karşılık, uzun vadeli bireysel ve toplumsal kazançlar göz önüne alındığında, bu eğitimin temel yetkinlikleri kazandırma açısından gerekli olduğu savunuluyor.

Bu yazı, eğitim hakkı ile özgürlük arasındaki görünmeyen bağları hatırlatıyor: Gerçek özgürlük, ancak donanımlı bireylerle mümkündür.

İşte o yazı….

ZORUNLU EĞİTİM BIREYSEL ÖZGÜRLÜĞE  ENGEL MI?

Son yıllarda bazı çevrelerde “Zorunlu eğitim bireysel özgürlüğe aykırıdır” ya da “Lise öğretimi çok uzun, vakit kaybı” gibi söylemlerle karşılaşıyoruz. Bu söylemler, ilk bakışta bireysel hakları savunuyormuş gibi görünse de aslında derinlemesine incelendiğinde çok daha farklı amaçlara hizmet edebilir. Peki gerçekten öyle mi? Zorunlu eğitim bir dayatma mıdır? Lise eğitimi gereksiz yere uzun mudur?

Eğitim, Bir Hak Olmaktan Öte, Bir Gerekliliktir

Zorunlu eğitim, bireyin potansiyelini gerçekleştirmesi ve toplumun sağlıklı bir biçimde gelişmesi için vazgeçilmezdir. Okuma, yazma, eleştirel düşünme gibi temel beceriler, ancak sistemli bir eğitimle kazanılabilir. Bu beceriler bireyin yalnızca kendini geliştirmesi değil, aynı zamanda haklarını araması, özgür bir birey olması için gereklidir. Eğitim almamış bir bireyin özgürlükten söz etmesi ne kadar gerçekçidir?
Eğitim olmadan özgürlük, yalnızca bir yanılsamadır.

Lise Eğitimi: Uzun Değil, Belki Eksik

Lise eğitimi süresi, dört yıldır. Bu süre, öğrencinin hem akademik bilgi edinmesi hem de hayata hazırlanması için uygun bir zamandır. Sadece ders kitapları değil; arkadaşlık, sorumluluk, sosyal beceri, meslek seçimi gibi yaşamın temel dinamikleri de bu yıllarda biçimlenir.

Sorgulanması gereken sürenin uzunluğu değil, verilen eğitimin içeriği ve niteliğidir. Eğitimi sıkıcı, verimsiz bulan gençlerin bu eleştirileri, eğitimin amaçlarına ulaşmadığını gösterir; sürenin uzunluğunu değil.

Bu Söylemlerin Amacı Ne?

Zorunlu eğitimi “dayatma”, lise süresini “israf” olarak görenlerin ortak bir dili var. Peki ama neden?

Bazı ideolojik çevreler, devlet eliyle verilen eğitimin birey üzerinde etkili olmasını istemez. Kendi inanç veya düşünce sistemlerini yerleştirmek isterler.

Bazı ekonomik çevreler, çocukların daha erken yaşta iş gücüne katılmasını savunur. Eğitim yerine üretim diyen bu anlayış, insanı sadece iş gücü olarak görür.

Bazı siyasi aktörler, bu tür çıkışlarla halkın dikkatini çekmeye çalışır. Popülist söylemlerle eğitim sistemine karşı güvensizlik üretirler.

Alternatif eğitim savunucuları, evde eğitim ya da bireysel öğretim gibi modelleri yaygınlaştırmak isterken mevcut yapıyı hedef alabilir.

Özgürlük Eğitimle Başlar
Zorunlu eğitim, bireyin özgürleşmesini sağlayan temel yoldur. Eğitimli birey, hem kendini hem haklarını bilir. Sorgular, eleştirir, düşünür. Eğitimsiz birey ise başkalarının yönlendirmelerine açık hale gelir. Bu nedenle eğitim, özgürlüğü kısıtlayan değil, özgürlüğün yolunu açan bir süreçtir.

Süre tartışılabilir, yöntemler güncellenebilir ama eğitimin zorunluluğu tartışmaya kapalıdır. Çünkü eğitim olmadan ne birey vardır, ne de sağlıklı bir toplum.

Zeki BAŞTÜRK