YKS Yerleştirme Sonuçları: Gerçekler ve Algılar

Köşe yazarı Ela Çokgören analizinde;

Bugün açıklanan 2025 YKS yerleştirme sonuçları, gençlerin heyecanını ve stresini bir kez daha gündemin merkezine taşıdı. Ama sonuçlarla birlikte sosyal medyada en çok tartışılan konu şu oldu:

“Yabancı öğrenciler sınavsız yerleştiriliyor, bizim çocuklarımız açıkta kalıyor.”

Peki gerçekten öyle mi? Gelin, algıyla gerçeği birbirinden ayıralım.

Algı: Yabancı öğrenciler kontenjanlarımızı dolduruyor

Son yıllarda yabancı öğrencilerin üniversitelere kabulü sık sık tartışma konusu oldu. “Sınavsız alınıyorlar, bizim gençlerin hakkını yiyorlar” söylemi, özellikle sosyal medya üzerinden yayıldı.

Toplumda karşılığı olan bu tepkinin kökleri anlaşılabilir. Çünkü milyonlarca gencimiz büyük bir sınav maratonuna hazırlanırken, aynı dönemde medyada “yabancılara kolay giriş” haberleri öne çıkıyor.

Gerçek: Kontenjanlar ayrı

Ancak tabloya rakamlarla bakıldığında manzara değişiyor:

• Yabancı uyruklu öğrenciler için ayrılan kontenjanlar, Türk öğrencilerin YKS üzerinden başvurduğu kontenjanlardan tamamen ayrı.

• Onların kabul kriterleri farklı: Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı (YÖS), uluslararası sınav puanları ya da diploma notları üzerinden alınıyorlar.

• Dolayısıyla, bir Türk gencinin üniversiteye yerleşememesinin nedeni yabancı öğrenci alımı değil.

Asıl sorun: Arz–talep dengesizliği

Bu yıl yaklaşık 3 milyon aday sınava girdi. Ama toplam kontenjan, bunun yarısından bile az.

• Devlet üniversitelerinde doluluk oranı %99, ön lisanslarda ise neredeyse %100.

• Özellikle “orta sıralarda” büyük bir yığılma var: Birkaç puanlık fark binlerce kişiyi geriye atıyor.

• Tercih stratejisindeki eksiklikler nedeniyle de binlerce genç ya en alt sırasına yerleşti ya da hiç yerleşemedi.

Kısacası sorun, kapasite ve planlama sorunu.

Tepkiler neden yabancı öğrencilere yöneliyor?

Çünkü toplumun gözüne aynı anda iki haber çarpıyor:

1. “Milyonlarca gencimiz açıkta kaldı.”

2. “Yabancı öğrenciler kolayca kayıt yaptırıyor.”

Bu çakışma, algıyı yabancı öğrenciler üzerinden yoğunlaştırıyor. Oysa gerçekte yabancı öğrencilerin toplam içindeki payı %1–3 aralığında. Yani, kamuoyundaki tepki ile veriler arasında ciddi bir uçurum var.

Sonuç: Algıyı değil, gerçeği konuşmalıyız

Üniversiteye yerleşemeyen gençlerimizin yaşadığı hayal kırıklığının nedeni yabancı öğrenciler değil; sistemin kendi yapısal sorunları.

• Kontenjan yetersizliği

• Orta sıralarda yığılma

• Tercih stratejisi hataları

Tüm bunlar çözülmeden, yabancı öğrenciler tartışması sadece “güçlü bir algı” olarak kalacak ve asıl sorunların üzerini örtecek.

Gençlerimizin hakkını savunacaksak, bu tartışmayı gerçekler üzerinden yürütmek zorundayız.